Türkiye’de İş Kazalarının Ürküten Gerçeği: %90’ı Önleyici Tedbirlerin İhmalinden Kaynaklanıyor
Türkiye’de, trafik kazalarının ardından en büyük can ve mal kaybına yol açan iş kazaları, ülke ekonomisi üzerinde yıllık 10 milyar doları aşan devasa bir yük oluşturuyor. Aydın’da iş sağlığı ve güvenliği alanında öncü kuruluşlardan biri olan Polat OSGB’nin Sorumlu Müdürü ve İş Güvenliği Uzmanı Emin Tükel, bu ciddi sorunun temelinde yatan nedenleri ve alınması gereken önlemleri gazeteaktuel.com.tr okuyucuları için değerlendirdi. Tükel, iş güvenliği tedbirlerinin bir maliyet kalemi değil, aksine geleceğe yapılan en önemli yatırımlardan biri olduğunu vurgulayarak, tüm işveren ve çalışanları 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na tam uyum konusunda uyardı.
6331 Sayılı Kanun ve İş Güvenliğinde Gelinen Nokta
30 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2013’te yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2025 itibarıyla tehlike sınıfı ayrımı gözetmeksizin tüm iş yerlerinde zorunlu hale geldi. Bu süreçte yaklaşık 13 yıllık bir deneyim yaşandığını belirten Tükel, başlangıçta yaşanan tartışmalara rağmen, iş güvenliğinin ne denli kritik bir öneme sahip olduğunun ve alınan tedbirlerin bir masraf değil, işletmeler ve ekonomi için bir yatırım olduğunun net bir şekilde ortaya çıktığını ifade etti. Eldeki istatistikler, geçmişte meydana gelen iş kazalarının neredeyse tamamının insan kaynaklı ihmaller ve gerekli önlemlerin alınmamasından kaynaklandığını gösteriyor. Ülkemiz, maalesef iş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda Avrupa’da ilk sıralarda yer alırken, bu durumun yıllık ekonomik maliyetinin 10 milyar doları aştığı biliniyor. Oysa bu maliyetin sadece yüzde 25’inin önleyici tedbirlere harcanmasıyla, yaşanan acıların yanı sıra ülke ekonomisine 7.5 milyar dolarlık bir katkı sağlanabileceği öngörülüyor.
Farkındalık Eksikliği ve Basit Önlemlerin Önemi
Polat OSGB Sorumlu Müdürü Emin Tükel, sağlıklı bir iş hayatının temelinin, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına sadece formalite gereği değil, gerçekten uyulmasından geçtiğini belirtti. Uzmanlık alanında karşılaştığı en büyük zorluğun ‘farkındalık eksikliği’ olduğunu dile getiren Tükel, işverenlerin iş güvenliği hizmetlerini bir maliyet unsuru olarak görme eğiliminde olduklarını, ancak alınmayan her önlemin ileride çok daha büyük maliyetlere ve telafisi imkansız sonuçlara yol açtığını vurguladı. Tehlike sınıfı ne olursa olsun, artık tüm iş yerlerinin yasal bir zorunluluk olarak iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak durumunda olduğunu hatırlattı. Tükel, pek çok iş kazasının aslında basit önlemlerin alınmaması yüzünden meydana geldiğini söyledi.
Kazaları Önleyecek Temel Adımlar ve ‘Bana Bir Şey Olmaz’ Tehlikesi
İş kazalarına yol açan başlıca nedenlere dikkat çeken Tükel, şu hayati adımların atılmasının önemini sıraladı:
- Elektrik panolarının düzenli olarak kontrol edilmesi,
- Makine koruyucularının yerinde ve aktif tutulması,
- Yüksekte çalışma ekipmanlarının işe uygun ve TS EN standartlarına haiz olması,
- Kimyasal etiketlerinin güncel ve anlaşılır olması,
- Verilecek eğitimlerle çalışanların farkındalığının artırılması,
- Çalışanlara yılda en az bir kez iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmesi.
Bu basit önlemlerin dahi birçok ağır yaralanma ve ölüm vakasının önüne geçebileceğini belirten Tükel, Türkiye’deki en büyük tehlikenin ‘Bana bir şey olmaz’ düşüncesi olduğunu ifade etti. Çalışanlarda sıkça görülen alışkanlık kaynaklı risk alma davranışının, ülkemizdeki iş kazaları oranlarının yükselmesindeki en önemli faktörlerden biri olduğunu söyledi. Kişisel koruyucu ekipmanların takılmamasının bir cesaret göstergesi değil, istatistiksel olarak büyük bir kumar olduğunu ve bu kumarda kaybedenin çoğunlukla çalışanın kendisi olduğunu sözlerine ekledi.
